Obok muzyki ważną rolę odgrywają teledyski. Zazwyczaj nawiązują do znaczenia liryki. Opierają się na wyszczególnionych fragmentach fabuły, z których widz tworzy całość. Istnieją oczywiście również klipy zawierające jedynie graficzne kombinacje wzorów.
Początki
Pierwsze eksperymenty w łączeniu sztuki z muzyką powstały w latach 60. W latach 30. i 40. istniały jedynie krótkie wstawki załączane najczęściej do projekcji kinowych. Były to nagrane koncerty największych gwiazd świata muzycznego.
Grupa The Beatles zapoczątkowała trend na tworzenie teledysków. W swojej przygodzie z klipami zahaczyli również o film długometrażowy. Chodzi mianowicie o Noc po ciężkim dniu. Opowiada on o perypetiach życia codziennego grupy muzyków. Nie trzeba chyba w tym miejscu wspominać o wspaniałości muzyki nagranej do filmu. Sama ścieżka dźwiękowa na fali popularności filmu została wydana pod tym samym tytułem.
W poszukiwaniu formy
O ile Beatlesi opierali się na fabularnych klipach, grupa Beach Boys postawiła na prostotę. Singiel Get Around doczekał się urozmaicenia o obraz. Chłopcy stoją i udają grę na instrumentach. Cała akcja rozgrywa się na tle sztucznych palm i samochodu prosto z zaplecza. Brak w nim więc połączenia akcji z dynamiką muzyki.
Dla dzisiejszych czasów wygląda to na tyle komicznie, że doczekało się lepszej parodii.
Niepewne kroki
Bowie swój kultowy singiel Space Oddity wypuścił na fali mody na muzykę gatunku space-rock. Parę dni przed lądowaniem człowieka na księżycu pojawia się utwór nawiązujący do działa Odyseja kosmiczna. Po szale związanym z jakże ważnym dla współczesnego świata wydarzeniem, kiedy człowiek uczynił wielki krok dla ludzkości, David Bowie stworzył pod niego wideoklip.
Teledyski do Lazarusa oraz Blackstar były głośnymi wydarzeniami w 2015 roku. Autorem piosenek jest Bowie. Reżyseria klipów należała do Johana Rencka. Jest on szwedzkim reżyserem, którego autorstwu zawdzięczamy teledyski do takich utworów, jak Love at First Sight czy Hung up. Renck jest współreżryserem serialu Wikingowie. Jego twórczość zdołała zadowolić wymagania komercyjne wybitnych domów mody, między innymi Chanel.
Jackson wchodzi do gry
Michael Jackson rozpoczął swoją płodną karierę teledyskową od Thrillera. Stanowił on paronasto-minutowy pokaz utworzony z tańca, śpiewu i fabuły. Kolejnym sukcesem w karierze artysty okazał się klip do utworu Scream. Jedyne teledyski, które mogły w latach 80. im dorównywać, były przepełnione grą kobiecych ruchów w choreografii i ciekawymi ujęciami. Były to klipy stworzone na potrzeby Madonny.
MTV i inne…
Za początek epoki teledysków, jakie znamy obecnie uznać można południe dnia 1 sierpnia 1989 roku. W ten oto dzień wystartowała stacja MTV. Po dziś dzień umila nam ona życie nowościami ze świata muzyki. Jej godnym sprzymierzeńcem czy współzawodnikiem, nigdy do końca nie wiadomo, stał się YouTube, na którym aż roi się od teledysków wszelkiej maści. Niestety często okazują się one amatorskimi sklejkami zdjęć czy bezprawnie zagarniętymi filmikami. Niemniej, to dzięki tej platformie mamy dostęp do tak dużej ilości materiałów. Istnieje nieustanny przepływ, a kod jest uniwersalny. Obecnie pojawiają się również coraz nowsze technologie w produkcji teledysków. Tworzy się filmy w 3D, dodaje się niesamowite efekty specjalne, a aktorami grającymi w wideoklipach są czołowe postaci Hollywood.
Jak powstaje teledysk
W samej produkcji teledysk bardzo przypomina film. Potrzebne jest miejsce do jego nakręcenia. Jego rolę może pełnić plener, jak i studio. Trzeba liczyć się z czasem trwania zdjęć, ponieważ mogą one trwać nawet kila dni. Jednak proces późniejszego montowania jest znacznie dłuższy i bardziej zaawansowany. Wtedy zostają nadane wszystkie efekty specjalne, wyrównuje się światło-cienie, no i oczywiście dodana zostaje ścieżka dźwiękowa.
Wszystko staje się łatwe
Dziś, gdy każdy z nas trzyma przy sobie mały, poręczny komputer, jesteśmy w stanie sami nakręcić teledysk. Wystarczy poświęcić chwilę na przestudiowanie technik wgrywania muzyki do filmu i voila!
Polska scena
Najwięcej o prowizorycznym wykonywaniu wideoklipów wiedział Jan Paszkiewicz- dyrektor festiwalu teledysków Yach Film. Zaczynał od chaotycznych teledysków dla Kultu, prowadził kosztowną produkcję dla Budki Suflera. Był silnie związany z grupami pochodzącymi z Trójmiasta. Należały do nich między innymi Apteka oraz Golden Life.
Festiwal Polskich Wideoklipów Yach Film odbywa się już 1989 roku. Nazwa wzięła się od pierwszego organizatora tej rywalizacji. Jednak początkowo nie było równych odstępów rocznych między datami. Pierwsze wydarzenie miało miejsce w Bydgoszczy. Następne w Gdańsku. Trójmiasto było stolicą festiwalu do 2016 roku, kiedy jego rolę przejęło Opole. Kulminacją całego wydarzenia jest zawsze wybór jednego, najlepszego teledysku powstałego nie wcześniej, niż rok przed. W tym roku festiwal miał miejsce 22 czerwca. Grand Prix zdobył klip do utworu Nag Champa Synów. Nie obyło się oczywiście bez nagród za reżyserię, efekty specjalne itd. Uroczysta gala miała miejsce w Łodzi. Zmiana lokalizacji wynikała z wygaśnięcia umowy między Muzeum Muzyki Polskiej w Opolu i organizatorami festiwalu, w których gronie niestety brakuje już ś.p. Yacha.
Dziś jednym z prężnie działających reżyserów teledysków oraz spotów reklamowych jest Dariusz Szermanowicz. Jest wielokrotnym zwycięzcą wspomnianego Festiwalu Wideoklipów. Grupa 13. to jego dziecko, a praca w produkcji zastąpiła mu wcześniejsze przygody z muzyką. Szermanowicz był dawniej gitarzystą zespołu Hurt. Obecnie gra jest jego pobocznym zajęciem. Jego talent reżyserski można obserwować na klipach takich gwiazd, jak Trzeci Wymiar, Behemoth, Pezet, Hunter. Współpracował również podobnie jak Paszkiewicz z Kazikiem Staszewskim.
Coś Ci opowiem
O ile z początku teledyski opierały się na obrazie wykonawców odgrywających dany utwór, co czasem jedynie było dopełniane pokazami tanecznymi lub wstawkami fabularnymi.
Z czasem wideoklipy stały się narratorem piosenki. Zaczęły opowiadać historię. Fabuła bywa różna: miłosne historie, zdrady, w odniesieniu do czego osobiście nasuwa mi się automatycznie Doda i jej Dwie Bajki. Teledyski niosą za sobą niejednokrotnie przesłanie. Tutaj przykładem mogą być klipy stworzone pod twórczość Johna Frusciante oraz grupę Red Hot Chili Peppers. Poniżej przedstawiam zestawienie jedynie paru, według mnie najlepszych teledysków. Dwukrotnie pojawia się na mojej liście Kodaline, co nie jest przypadkiem, ponieważ ich klipy są niesamowite.
Wirtuozeria Steva Cuttsa
Pochodzący z Londynu ilustrator, którego dzieła przedstawiają uroki współczesnego świata. Oczywiście jest to ironia. W komiksowy sposób przekazuje, co mu leży na sercu. Klipy dotykają głownie tematyki związanej z ochroną środowiska, praw zwierząt i ludzi, jak i społeczną izolacją. Zwraca uwagę na ślepotę, na którą jesteśmy narażeni w biegu codziennego dnia, zapatrzeni w siebie i wiecznie będące w zasięgu ręki telefony. W jego dorobku znajduje się bardzo znany, krótkometrażowy film komiksowy pt. MAN.
Co dalej?
Obecnie mamy na rynku mariaż różnych stylów. Teledyski wszelkiego rodzaju trafiają w masowej ilości na żyzną glebę widzów. Jedne płytkie, przepełnione nagością. Inne inspirowane budową filmu. Coraz częściej powraca się do korzeni. Teledyski przyjmują postać obrazu naśladującego koncert czy próbę. Wykorzystuje się prywatne nagrania zespołu zza kulis. Akcja filmu zostaje przeniesiona do wcześniejszych lat, ostatnio modne stały się lata 80. i 90. Jak teledysk będzie się rozwijał dalej? Czas pokaże. Jedno jest jednak pewne, z momentem pojawienia się MTV, a następnie YouTube’a teledyski zaczęły odgrywać bardzo istotną rolę w promocji piosenki czy też całego albumu.
