W reżyserii Andrzeja Munka film Zezowate szczęście, nakręcony na podstawie scenariusza Jerzego Stefana Stawińskiego, porusza tematy społeczne i narodowe w sposób groteskowy, zabawny, lekki. Film jako wysokiej klasy komedia, wręcz nawet tragikomedia jest aktualny do dziś.
Tragikomicznie
Zezowate szczęście w formie przypomina przypowiastkę filozoficzną. Wyśmiewa postawy bezrefleksyjnego stosunku do stereotypów, poglądów, mitów, postawy konformistycznej, różnego rodzaju sposobów postępowania jednostek oraz całych grup, społeczeństw. Główny bohater, Jan Piszczyk, przechodzi przez życie konformistyczną stopą, nie dokonuje wyborów, wybory dokonują się same. Zostaje wrzucony w role, w których ze zmiennym szczęściem musi sobie poradzić.
Fabuła podzielona jest etapami życia Jana; teraźniejszość, dzieciństwo, czas studiów, obóz jeniecki, praca w fabryce. Aktor (Bogumił Kobiela) grający główną postać, znakomicie stworzył ofermę życiową, która raz wywołuje współczucie a innym razem bawi do łez. Twórczość Munka była porównywana z dziełami literackimi Witolda Gombrowicza. W Zezowatym Szczęściu można doszukać się podobieństw na płaszczyźnie przymusu nakładania masek, odgrywania ról środowisk, w których akurat przyszło żyć. Andrzej Munk, debiutujący filmem Człowiek na torze, drugi wybitny przedstawiciel polskiej szkoły filmowej. Na samej twórczości reżysera wzorowali się np. Krzysztof Kieślowski czy Marek Koterski.
Polska Szkoła Filmowa
Grupa młodych utalentowanych reżyserów w latach 1955-1961 decyduje się poruszać tematy jak dotąd omijane, przemilczane, używając przy tym nowych rozwiązań, nowego języka filmu. Korzenie aktualnych filmowych odczuć i nastrojów społecznych sięgały lat powojennych oraz samej wojny. Miał nastąpić rozrachunek z przeszłością. Bohaterowie mają świadomość bezcelowości poświęcenia życia na wojnie. Natomiast zdają sobie sprawę, że nie ma innej słusznej drogi niż walka. Inspiracjami dla szkoły polskiej był neorealizm włoski (przykładowym filmem jest Rzym, miasto otwarte), film noir (nurt w kinie, który jednoznacznie nie dzieli postaci na dobre lub złe, unika szczęśliwych zakończeń, moralizowania, ma też swój charakterystyczny styl obrazowania) oraz ekspresjonizm. Twórcami szkoły polskiej, jeśli chodzi o reżyserów, byli: Andrzej Wajda, Andrzej Munk, Tadeusz Konwicki, Wojciech Jerzy Has, Jerzy Kawalerowicz, Kazimierz Kutz.
Pokolenie Andrzeja Wajdy było pierwszym filmem tego nurtu. Charakteryzował się romantycznym stylem, liryzmem, ale również tragizmem, uniesieniem bohaterskim. Samson zamyka twórczość Wajdy w tym okresie, odznaczając się mistrzostwem operowania środkami wyrazu.
Wybitne przykłady
Andrzej Wajda: Pokolenie (1954), Popiół i Diament (1958), Lotna (1959), Samson (1961)
Andrzej Munk: Człowiek na torze (1956), Eroika (1958), Zezowate szczęście (1960),
Kazimierz Kutz: Krzyż Walecznych (1959)
Jan Rybkowski: Dziś w nocy umrze miasto (1961)
Aleksander Ford: Pierwszy dzień wolności (1954)
