Wieś stanowi zupełne przeciwieństwo miasta. Zwykle nie budzi skojarzeń związanych ze sztuką i rozwojem, a z tradycją, spokojem, naturą oraz pięknem. Poza licznymi tradycjami i pięknymi, malowniczymi krajobrazami, w literaturze często poruszano negatywne aspekty życia na wsi.
Obraz ludności wiejskiej epoki pozytywizmu
Władysław Reymont w nagrodzonej Noblem powieści Chłopi ukazuje, jak wygląda życie wiejskiej ludności na przestrzeni roku, rozpoczynając od jesieni, kończąc na lecie. Polska wieś, to według autora piękne miejsce, jednak posiadające negatywne strony. Autor krytycznie analizuje usposobienie chłopów, przedstawiając ich jako ludzi zamkniętych w swojej wąskiej wspólnocie, niepodatnych na wpływy z zewnątrz. Zwraca również uwagę na powszechną nietolerancję, która nierzadko przejawia się wobec innych mieszkańców wsi. Negatywne aspekty chłopskiej mentalności obejmują również wszechobecną zazdrość i materializm. Ludność wiejska nie posiadała możliwości zdobycia wykształcenia, przez co miała znacznie mniejsze szanse na rozwój. Powieść jest ściśle powiązana z naturalizmem, o czym świadczy uporządkowany, zmieniający się wraz z porami roku, tryb życia mieszkańców. Autor szczególnie dużo uwagi poświęcił na przedstawienie tradycyjnych obrzędów, świąt oraz kultury, podkreślając przywiązanie tamtejszej ludności do tradycji.
Satyra na leniwych chłopów
Kolejnym utworem literackim gdzie wieś została ukazana w negatywnym świetle jest Satyra na leniwych Chłopów. Autor pozostał anonimowy. Utwór przedstawia konflikt między poszczególnymi warstwami społecznymi. W realistyczny, szczegółowy sposób opisano stosunek chłopów do wykonywanej przez nich pracy. Ukazano ich jako ludzi leniwych i niechętnych do działania, rozpoczynających wykonywanie swoich obowiązków późnym popołudniem. Ponadto, chłopów przedstawiono jako oszustów, których zachowane jest niezgodne z wolą Bożą.
Przedwiośnie – Stefan Żeromski
Bardziej współczesny obraz polskiej wsi znajdziemy w powieści Stefana Żeromskiego wydanej w 1924 roku. Przykładem polskiej wsi jest tutaj Nawłoć. Autor ukazuje powojennie życie społeczeństwa wiejskiego jako pełne kontrastów. Z jednej strony toczyło się sielankowe, pełne spokoju życie ziemiaństwa, polegające głównie na zabawie, jedzeniu i piciu. Z drugiej strony mamy do czynienia ze skrajnym ubóstwem chłopów i komorników, dla których każdy kolejny dzień jest wyzwaniem.
