W porównaniu do innych motywów literackich, takich jak motyw wolności, motyw buntu czy motyw miłości, motyw miasta znacznie trudniej odnaleźć w polskiej literaturze. Wielu pisarzy różnych epok na przykład Bolesława Prusa, postrzegało miasto jako ostoję kultury i sztuki. Z kolei inni, m.in. Henryk Sienkiewicz, przedstawiali je jako przestrzeń pełną hałasu i zgiełku.
Quo Vadis – Rzym
Jednym z najbardziej znanych dzieł literackich, gdzie odnajdziemy motyw miasta jest Quo Vadis, czyli powieść historyczna autorstwa Henryka Sienkiewicza, początkowo publikowana w odcinkach, w ogólnopolskim dzienniku informacyjno-politycznym o nazwie Gazeta Polska. W powieści przedstawiono obraz Rzymu za panowania cesarza Nerona. Początkowo było to bogate, dobrze prosperujące miasto, przepełnione rozpustą. Do Rzymu zjeżdżali się turyści z całego świata m.in. z Syrii, Grecji czy Etiopii. Główną motywacją do odwiedzenia tej miejscowości były marzenia o zdobyciu wielkiej fortuny i prowadzeniu leniwego, łatwego życia. Jedną z największych atrakcji tamtejszej społeczności były Igrzyska organizowane na Forum Romanum. Autor w swojej powieści ukazuje przemianę bogatego miasta w ruinę. Gdy przy Wielkim Cyrku, symbolu zabawy, wybuchł pożar, nic nie było w stanie go powstrzymać. Płomienie błyskawicznie zajęły całe miasto, pozostawiając po sobie jedynie wspomnienie po czasach jego świetności. Rzym ukazano również jako miejsce zderzenia dwóch zupełnie różnych światów, pokornych chrześcijan i rozpustnych Rzymian.
Bolesław Prus – Lalka
Bolesław Prus w swojej powieści Lalka zawarł kontrastowy opis dwóch miast – Paryża oraz Warszawy. Czytelnik zwiedza poszczególne zakątki ówczesnej Warszawy wraz z głównym bohaterem, Stanisławem Wokulskim, który często spacerował jej ulicami, pogrążony w rozmyślaniach nad swoją wybranką, Izabelą Łęcką. Mężczyzna zauważa negatywne aspekty tego miasta. Pełne brudu, nędzy i ubóstwa ulice sąsiadujące z pełnymi przepychu dzielnicami zamieszkiwanymi przez bogatych ludzi. Według Wokulskiego Paryż jest lepszym miejscem do życia, absorbującym mniej energii na przyziemne sprawy, pozwalającym rozwijać się duchowo i emocjonalnie. Według głównego bohatera powieści Warszawa jest miejscem w którym ciężko zadbać o swój rozwój nawet będąc wyjątkowo uzdolnionym człowiekiem.
