Kraków to metropolia głęboko osadzona w kontekście historycznym. Kształtował się w rękach kolejnych władców i gospodarzy najróżniejszej proweniencji. O tym, jak zmieniała się królewska stolica, przeczytacie w książce Jacka Purchli Miasto i polityka. Przypadki Krakowa.
Mój Kraków
Do Krakowa wprowadziłem się niemal sześć lat temu. Jednak moja historia z tym miastem jest znacznie dłuższa. Od lat przyjeżdżałem tu na wycieczki. Uwielbiam krakowskie kościoły, które można zwiedzać całymi dniami. Oferta tutejszych muzeów wydaje się nie do ogarnięcia przez jednego człowieka. Dopiero wtedy, kiedy przyjechałem na studia do Krakowa, mogłem zacząć w pełni cieszyć się jego ofertą. To cała masa wydarzeń kulturalnych, które przyciągają nie tylko mieszkańców.
Zresztą, jak już mowa o całego wszelkiej maści przybyszach, nie tylko turystach, ale studentach, rezydentach, artystach i wszystkich tych, którzy pojawiają się w Krakowie, chociaż na jakiś czas. Również oni — nie tylko prawdziwe, rodowite krakusy (co to w ogóle znaczy?) — współtworzą magiczny klimat tego miasta.
Miasto i polityka. Przypadki Krakowa
To jak wygląda dzisiaj i dokąd zmierza, jest wypadkową wielu pokoleń decydentów i mniej lub bardziej losowych okoliczności. Jeden z najciekawszych okresów w dziejach metropolii przypada na XX stulecie. To między innymi nowe plany urbanistyczne, wdrażane w życie po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, na przykład w okolicy Oleandrów i krakowskich Błoń. Miejsc o dużym ładunku symbolicznym i emocjonalnym, ponieważ z mieszczącego się tam teatru wyruszyła Pierwsza Kompania Kadrowa na drogę po niepodległość.
Po latach niepodległości przyszedł trudny czas II Wojny Światowej. I on nie pozostawił Krakowa bez widocznych zmian. Mało kto wie, że w Krakowie, w Przegorzałach stoi zamek, w całości zbudowany przez Hitlerowców. Obecnie mieszczą się tam instytucje Uniwersytetu Jagiellońskiego i restauracja. O ile z malowniczo położonego zamku mamy jakiś pożytek, to naziści pozostawili po sobie jeszcze inne ślady obecności. To chociażby modyfikacje na terenie zamku Wawelskiego czy na samym Rynku Głównym (Jakie? Przeczytajcie w książce!).
Dziedzictwo kłopotliwe
Zmiany w krajobrazie miejskim wywołują reakcje. Zwłaszcza te zadane gwałtem, zmuszają do podjęcia decyzji o adaptacji lub renowacji. Są to problemy, które zmuszają włodarzy, urbanistów i konserwatorów do niemałej ekwilibrystyki.
Co najbardziej fascynujące, że historia Krakowa się nie kończy, ale trwa nadal. Wyrazem tego mogą być, chociażby spory (nic tak nie wspiera rozwoju, jak nieco fermentu) o upamiętnienie Jana Pawła II na wzgórzu Wawelskim czy pochówek zmarłej tragicznie pary prezydenckiej w Katedrze nieopodal. Z książki Jacka Purchli dowiecie się, że rzeźba ku czci dawnego biskupa krakowskiego została odsłonięta bez pozwolenia na budowę czy niezbędnej opinii ówczesnego konserwatora zabytków. Ta sprawa nie wywołała jednak takiego zamieszania jak miejsce spoczynku Lecha i Marii Kaczyńskich.
Myśl o Krakowie
Miasto i polityka. Przypadki Krakowa to książka napisana z użyciem aparatu naukowego, jednak przystępna dla zainteresowanego czytelnika. Jedyny problem stanowi brak tłumaczeń cytowanych źródeł. Nieco rażą dosyć częste, jak na naukową publikację, wykrzyknienia, które nadają jej nieco emocjonalny ton. Zamieszczone w dodatku ilustracje i reprodukcje pozwalają czytelnikowi zorientować się w zmianach, które zaszły na przestrzeni lat w Stołecznym Mieście Krakowie. Polecam wszystkim gościom i mieszkańcom miasta książkę, która z pewnością wzbogaci ich wiedzę o mieście. To idealna inspiracja do letnich spacerów śladami przeszłości.
Książkę przeczytałem dzięki uprzejmości wydawnictwa Universitas
