Kogo samplował Kanye West na albumie Yeezus? Który loop perkusyjny został wykorzystany w 3 tys. utworów? Jak od hip hopu dojść do Davida Bowiego i Oasis?
Parę dni temu natknąłem się na nowy odcinek programu Imponderabilia, prowadzonego przez Karola Paciorka. Gościem prowadzącego był Adam Zieliński, szerszej publiczności znany jako Łona. Cała rozmowa porusza przeróżne tematy (od filmowych plakatów aż po kwestie ostatnich obostrzeń prawnych). Jednak najbardziej wzbudziła moje zaciekawienie kwestia wykorzystania sampli w hip-hopie, gdzie raper porównał dobre wykorzystanie sampli do użycia danego materiału czy cegieł na budowie.
Samplowanie to użycie fragmentu muzycznego jako części nowego dzieła muzycznego. Można do tego wykorzystać dedykowane urządzenie (sampler) lub komputer.
Blisko cztery dekady temu na rynku pojawiły się pierwsze cyfrowe samplery, które stały się de facto nowym instrumentem. Było to narzędzie, dzięki któremu wszystkie nagrania stały się nieskończoną biblioteką gotowych do samplowania kawałków w każdy możliwy sposób. Prym w samplingu wiódł hip-hop, który z muzyki undergroundu wyrósł na światowego lidera list przebojów.
Hip-hop powstał w Nowym Jorku za sprawą DJ-ów, którzy wykorzystywali solowe partie perkusyjne ze znanych soulowych i funkowych numerów – tzw. breaki.
Dlatego hip-hop to swoisty portal do szerokiej gamy podgatunków muzycznych. Przez całe lata 80. i 90. producenci hip-hopowi sięgali po klasyki muzyki afroamerykańskiej – zresztą nadal z powodzeniem to robią! Ronnie Foster w 1973 r. opublikował utwór Mystic Brew, który został wykorzystany przez jedną z najsłynniejszych grup hip-hopowych z Nowego Jorku – A Tribe Called Quest. By przyjrzeć się skali tego fenomenu pojedynczego kawałka, warto odwiedzić portal whosampled.com, gdzie znajdziemy szczegółowe informacje na temat utworów, które powstały na bazie jednej kompozycji.
Amen Break – najczęściej wykorzystywany loop w historii
W kontekście techniki samplingu trzeba wspomnieć o krótkiej solówce perkusyjnej z utworu Amen Brother – funkowej aranżacji tradycyjnej pieśni gospelowej. Kto by pomyślał, że wykorzystanie będzie miało wpływ na powstanie wielu hitów. Loop trwa nieco ponad 5 sekund, a wpłynął m.in. na powstanie gatunku drum ‘n bass!
Amen Breaku użyli m.in. NWA, David Bowie, Oasis, Skrillex czy Tyler. The Creator. Szacuje się, że od 1986 roku do teraz tej próbki dźwiękowej użyto blisko 3 tys. razy (sic!).
Zobaczcie przejście od oryginalnego nagrania do słynnego bitu NWA – Straight Outta Compton:
Wraz z upowszechnieniem techniki samplingu pojawiły się także problemy prawne. Niektórzy artyści wykorzystywali pojedyncze takty czy pojedyncze brzmienia. Jednak byli i tacy, którzy używali pełnych riffów czy niemalże całych utworów w swoich adaptacjach. To sprawiło, że wiele gwiazd toczyło długie spory prawne o nielegalne wykorzystanie sampli. Odsyłam Was do publikacji, gdzie znajdziecie kawałki, o które toczyły się spory prawne. Wśród szczęśliwców znajdują się: Mac Miller, Kanye West, Jay-Z czy Kendrick Lamar.
Kanye West – Yeezus
Zachęcam Was do odkrywania serii Every Sample From… na kanale Bandstand, a na przykładzie współczesnego klasyka spośród płyt hip-hopowych chciałbym pokazać, jak zróżnicowane bywają muzyczne inspiracje autora. Kanye West na Yeezusie pokazuje ogromne ilości przesteru, agresywe bity i mocno syntetyczne. Jednocześnie zdołał zawrzeć fragmenty występu chóru gospelowego, utworu Daft Punk czy ballady w Polsce znanej pt. Dziewczyna o perłowych włosach. Sample są tu wykorzystywane w sposób, o którym mówił Łona. Są budulcem, cegłami, które raper poskładał w wyjątkową całość.
Proces samplingu wzbogacił proces twórczy, zmienił oblicze muzyki, jaką znamy dzisiaj – nie tylko hip-hopu. Dla nas, słuchaczy, oznacza to, że muzykę na bazie sampli możemy poznawać wielowarstwowo. Odkrycie znanych sampli z hip-hopu lat 90. wskazało mi niezliczone ilości zespołów jazzowych czy funkowych. Jest to punkt wyjścia do dalszego meandrowania między tysiącami nagrań i nowych doznań.
Jak słuchać Jazzu? Poradnik dla Opornych
