Jimi Hendrix, gdyby żył, 27 listopada obchodziłby 78. urodziny. Powszechnie uważany za najwybitniejszego gitarzystę wszech czasów. Inspiracja dla wielu twórców. Legenda. Ikona muzyki.
Początki kariery Jimiego
Pierwszym instrumentem Jimiego Hendrixa była harmonijka ustna. Pierwszą gitarę kupił w wieku 14 lat – miała ona tylko jedną strunę, mimo to Jimi potrafił zagrać na niej kilka melodii. W 1959 roku otrzymał od ojca gitarę elektryczną.
Jimi inspirował się Elvisem Presleyem, Little Richardem, Chuckiem Berrym, Bobem Dylanem, Beatlesami lub Elmorem Jamesem. W wojsku słuchał bluesowych artystów takich, jak Jimmy Reed czy Albert King. Oni również mieli duży wpływ na jego twórczość.
Występował w wielu miejscowych zespołach, zanim wraz z poznanym w wojsku Billym Coxem założył The King Kasuals. Grali mało dochodowe koncerty, m.in. w klubach tylko dla czarnoskórych (Chitlin’ Circuit). Później grał w zespole The Upsetters. Współpracował również z Ikem Turnerem i Tiną Turner, grupą Curtis Knight and The Squires, Kingiem Curtisem, Lonnie Youngbloodem, duetem Sam and Dave i Wilsonem Pickettem.
Zespoły Jimiego
The Jimi Hendrix Experience powstał w 1966 roku, kiedy Linda Keith (dziewczyna Keitha Richardsa z Roliing Stonesów) poznała Jimiego z Chasem Chandlorem (byłym basistą The Animals), który poszukiwał utalentowanych muzyków. Zaproponował on, że wraz ze swoim wspólnikiem Michaelem Jefferym zostanie menedżerem i producentem Jimiego. Hendrix się zgodził.
Niestety, grupa rozpadła się po 3 latach. Przy czym rozłąka muzyków nie trwała długo – w 1970 roku The Jimi Hendrix Experience zostało reaktywowane.
W 1969 roku Jimi założył kolejny zespół – Band of Gypsys.
Dyskografia Jimiego
Z zespołem The Jimi Hendrix Experience wydał 3 płyty: Are You Experienced, Axis: Bold as Love i Electric Ladyland. Natomiast z Band of Gypsys – jedną: Band of Gypsys. Po śmierci artysty ukazały się liczne kompilacje, zawierające niewydane wcześniej utwory Hendrixa: The Cry of Love, Rainbow Bridge, War Heroes, Loose Ends, Crash Landing, Midnight Lightning, Nine to the Universe, First Rays of the New Rising Sun, People, Hell and Angelsi Both Sides of the Sky.
Wokół Crash Landing i Midnight Lightning narosło nieco kontrowersji. Producent Alan Douglas wyciął z utworów Jimiego fragmenty złej jakości i zastąpił je partiami nagranymi przez anonimowych muzyków. Ponadto, Douglas uważał się za twórcę 5 z 8 utworów na Crash Landing. Zmiany dokonywane przez producenta przestały mieć miejsce przy Nine to the Universe – nie licząc usunięcia wokalu Devon Wilson z piosenki Message from Nine to the Universe.
Nagrody i wyróżnienia Hendrixa
Muzyk był wielokrotnie nagradzany – jednak większość nagród otrzymał po śmierci. Czterokrotnie znalazł się na 1. miejscu na liście 100 Największych gitarzystów wszech czasów według magazynu Rolling Stones. W 2004 roku ten sam magazyn umieścił go na 6. miejscu Najwybitniejszych artystów wszech czasów. Otrzymał Nagrodę Grammy Lifetime Achievement Award (Nagrodę Grammy przyznawaną osobom, które za życia miały duży wpływ na muzykę) w 1992 roku. W 2006 roku zajął 1. miejsce na liście 10 najlepszych gitarzystów wszech czasów portalu eniGma.com. Otrzymał miejsce w Alei Sław w Nashville (2007 rok). W 2019 roku Band of Gypsys zostali wprowadzeni do Rhytm And Blues Hall of Fame. Sam Hendrix został wprowadzony do UK Hall of Fame (2005 rok). W 1992 został wprowadzony do US Rock and Roll Hall of Fame. W 1994 roku poświęcono mu gwiazdę w hollywoodzkiej alei sław.
Służba wojskowa
Jimiemu groziło 10 lat więzienia za dwukrotną jazdę kradzionym autem. Udało mu się tego uniknąć poprzez zaciągnięcie się do armii – otrzymał wyrok w zawieszeniu. Został wcielony 31 maja 1961 roku. Zwolniono go po urazie kręgosłupa, którego doznał w wyniku skoku spadochronowego. 2 lipca 1962 roku opuścił wojsko i rozpoczął karierę.
Alkohol, narkotyki i przemoc
Jimi, jak wielu innych muzyków, miał problemy z używkami – alkoholem i narkotykami. Przed 1967 rokiem eksperymentował z haszyszem, amfetaminą i kokainą. Później dołączyło do tego LSD. W 1969 roku został zatrzymany na lotnisku w Toronto, ponieważ w jego bagażu znaleziono heroinę i haszysz. Proces o posiadanie narkotyków skończył się uniewinnieniem muzyka. Sam Hendrix twierdził, że otrzymał od fana fiolkę z „legalnym lekarstwem”. Dwóch świadków również zeznało, iż ich zdaniem Jimi nie wiedział o obecności nielegalnych substancji w swoich rzeczach.
Wiadomo, że duża ilość alkoholu lub zmieszanie trunków z narkotykami sprawiały, że Hendrix stawał się bardzo agresywny. Przykładem takiego zachowania jest pijacka bójka w hotelu w Szwecji, która zakończyła się jego aresztowaniem i skazaniem na grzywnę. Ponadto, Jimi uderzył swoją dziewczynę, Carmen Borrero, butelką wódki podczas ataku pijackiej zazdrości i wściekłości. Dziewczyna potrzebowała szwów.
Śmierć i teorie spiskowe wokół muzyka
18 września 1970 roku zmarł. Okoliczności jego śmierci nie są do końca jasne. Jego dziewczyna, Monika Dannemann wielokrotnie zmieniała swoją wersję wydarzeń. Wiadomo natomiast, że Jimi napisał poemat The Story of Life, pił czerwone wino w dużych ilościach, po czym wziął tabletki nasenne w większej dawce, niż ta przepisana przez lekarza. Poza barbituranami w jego krwi znaleziono ślady nikotyny i amfetaminy. Przyczyną śmierci były komplikacje po zażyciu środków nasennych.
Oficjalnie uznaje się śmierć Hendrixa za wypadek. Jednak nigdy nie wykluczono całkowicie morderstwa czy samobójstwa. Krążyły pogłoski, że gitarzysta został zabity przez mafię, albo przez menadżera Michaela Jeffereya, który rzekomo miał u takowej mafii długi. Jefferey zginął w katastrofie lotniczej w 1973 roku, z kolei Monika Dannemann popełniła samobójstwo w 1996 roku.
Dziedzictwo Jimiego Hendrixa
Jimi Hendrix jest uznawany za ikonę kultury. Mimo krótkiej kariery stał się inspiracją dla wielu twórców. Wśród nich znaleźli się: Slash, Eddie Van Halen (Van Halen), Prince, Jimmy Page (Led Zeppelin), Freddie Mercury, John 5 (ex-Marilyn Manson, Rob Zombie), Angus Young (AC/DC), Rob Halford (Judas Priest) lub Kirk Hammett (Metallica).
W hołdzie Hendrixowi powstał Thanks Jimi Festival, organizowany od 2003 roku we Wrocławiu. Co roku występujący próbują pobić rekord Guinnessa we wspólnej grze na gitarze.
W 2000 roku w Seattle otworzono Museum of Pop Culture, gdzie można znaleźć m.in. dużo pamiątek po Hendrixie. Przedsiębiorcą odpowiedzialnym za powstanie tego muzeum był Paul Allen – wielki fan gitarzysty.
Jimi Hendrix – filmy i książki
Muzyka Jimiego została wykorzystana w filmach: Auta, Helikopter w ogniu, W imię ojca, Poważny człowiek, Samotnicy lub Forrest Gump. O Jimim Hendrixie powstało również kilkadziesiąt książek – po polsku, angielsku i niemiecku. Były to m.in.: Pokój pełen luster. Biografia Jimiego Hendrixa, Jimi Hendrix Szaman Rocka (tom 1 i 2), My Son Jimi, Jimi Hendrix (autorstwa Janie Hendrix i Johna McDermotta), Ultimate Hendrix, Jimi Hendrix (autorstwa J. Rity Markel Rebeeci Poole), Jimi Hendrix: Musician (przez Evvy Dale Gelfand) lub Jimi Hendrix (przez Charlesa Shaar Murray).
Sam Jimi również pojawił się w kilkunastu produkcjach dokumentalnych, przy czym część z nich ukazała się już po śmierci. Za życia gitarzysty ukazały: Dzieci miłości, Experience, Monterey Pop, Popcorn i Woodstock. Później swoją premierę miały: Jimi Plays Berkeley, Dynamite Chicken, Beach Boys: Ulubieńcy Ameryki, Woodstock Diary, Message to love: The Isle of Wight Festival, Cream: Strange Brew, Hendrix: Band of Gypsys, Experience Jimi Hendrix, Jimi Hendrix: The Cavett Show, Jimi Hendrix: Ostatnie 24 godziny i Jimi Hendrix: The Uncut Story.
Hołd dla legendy
Hendrix został upamiętniony także poprzez tablice pamiątkowe czy pomniki. W Alei Sław na Skwerze Harcerskim im. Szarych Szeregów w Kielcach stoi popiersie gitarzysty. Od 2012 roku w Dąbrowie Górniczej znajduje się Ławeczka Hendrixa. Obok można zobaczyć Pomnik Bohaterów Czerwonych Sztandarów, który w latach 90. został przez młodzież nazwany „Pomnikiem Jimiego Hendrixa”. Młodzież obroniła go przed wysadzeniem pomimo nawierconych otworów na dynamit. Postacie na pomniku były wielokrotnie malowane przez młodzież i stały się lokalnym symbolem popkultury. W London Pavillon można zobaczyć statuę przedstawiającą Hendrixa. Z kolei w Muzeum Madame Tussauds (w Londynie) zwiedzający mogą ujrzeć Jimiego Hendrixa jako figurę woskową. W Universal City w Los Angeles istnieje ulica imienia gitarzysty.
A jak rodzinne miasto upamiętniło artystę? W bibliotece szkolnej Garfield High School, do której chodził, znajduje się wykonane z brązu popiersie Hendrixa. Godne uwagi jest to, że w 1959 roku Jimi został wyrzucony ze szkoły. Co więcej, Seattle na cześć gitarzysty nazwało park, postawiło pomnik z brązu i ufundowało pamiątkową tablicę.
W 1988 roku powstała Jimi Hendrix Foundation, prowadzona przez Ala Hendrixa (ojca Jimiego). Wykorzystuje ona wizerunek muzyka w celu zdobycia pieniędzy na programy związane ze sztuką i muzyką, a także ochroną zdrowia i edukacją.
