Polski hip-hop to historia pełna pasji, eksperymentów i nieustannego poszukiwania tożsamości. Na przełomie lat 80. i 90. zrodziła się scena, która, inspirowana amerykańskim rapem, łączyła brzmienia alternatywne z lokalnymi tradycjami. Wkrótce po debiucie pierwszego hip-hopowego albumu w Polsce, zrodziły się grupy, które na stałe wpisały się w kanon polskiego rapu. Kolejne pokolenia artystów wnosiły do tej muzyki nowe elementy – od surowych opowieści o ulicy, przez lojalność wobec kultury hip-hopowej, po nowoczesne podejście do marketingu i produkcji. Przez lata scena hip-hopowa zmieniała oblicze, a kolektywy odegrały kluczową rolę w tej muzycznej rewolucji. Przypomnijmy sobie kilka najważniejszych grup z polskiego podwórka rapowego.
Zip Skład- uliczny rap w czystej postaci
Zip Skład to ekipa, która w 1997 roku połączyła siły Fundacji nr 1 i TPWC. W jej skład weszli m.in. Sokół, Pono, Fu, Koras, Felipe, Mieron, Jaźwa i Ward. Pierwszy raz szeroka publiczność usłyszała o nich, gdy supportowali Run-D.M.C. w 1997 roku. Ich jedyny album Chleb powszedni z 1999 roku, wydany przez R.R.X., do dziś pozostaje klasykiem ulicznego rapu. Numery takie jak Ziomek czy Kolorowy to surowe opowieści o życiu na osiedlach, bez zbędnego upiększania rzeczywistości.
Choć Zip Skład nagrał tylko jeden album, jego wpływ na polski hip-hop jest ogromny. Sokół stał się jedną z najważniejszych postaci sceny, tworzył WWO, a później ruszył z solową karierą i wytwórnią Prosto. Pono i Fu kontynuowali działalność w ramach Zipery, a ich solowe projekty pomogły ugruntować styl ulicznego rapu w Polsce. Nawet po latach ich album pozostaje kultowy, a słuchacze chętnie do niego wracają.
JWP- lojalność wobec hip-hopu i ulicy
JWP to kolektyw, który narodził się w 1996 roku w Warszawie, a jego skład tworzą: Michał Gabriel Czajkowski, „Ero”, Marcin Patryk Kosiorek, „Kosi”, Michał Jurek, „Szczur”, Paweł Bartnik, „Łajzol” oraz DJ Falcon1.
Początkowo byli znani głównie w kręgach graffiti i undergroundowego hip-hopu, ale szybko przebili się do szerszej publiczności. Ich debiut miał miejsce na albumie Waca Świeży Materiał z 2001 roku, gdzie nagrali utwór Beztrosko?.
Ich pierwszy album Numer jeden wróg publiczny to jeden z najmocniejszych albumów hip-hopowych w Polsce. JWP nigdy nie ulegali trendom, zawsze pozostawali wierni ulicznym korzeniom hip-hopu, co zapewniło im lojalnych fanów. JWP to symbol autentyczności i konsekwencji w działaniu.
SB Maffija (SBM Label)- nowoczesność i sukces komercyjny
SB Maffija to inny poziom hip-hopu – bardziej nowoczesny, nastawiony na marketing i Internet. Założony w 2016 roku przez Solara i Białasa kolektyw szybko stał się potęgą. W ich szeregi weszli Quebonafide, Bedoes, Mata, a SBM Label, stał się jednym z największych wydawnictw w Polsce.
Projekt Solara i Białasa Z ostatniej ławki wydany w 2011 roku był tylko początkiem. Prawdziwym sukcesem okazał się Hotel Maffija, który powstał w 2020, podbił listy przebojów i pokazał siłę kolektywu. SBM Label otworzył drzwi dla nowej generacji raperów i zmienił sposób funkcjonowania polskiej sceny rapowej.
Trzy epoki, trzy podejścia
Każdy z tych kolektywów ma swoją unikalną rolę w historii polskiego hip-hopu, reprezentując inny etap jego rozwoju. Zip Skład to pionierzy, którzy zapoczątkowali uliczny rap w Polsce. Od początku tworzy muzykę pełną autentyczności i surowości. Oddaje realia codziennego życia, które były wówczas nieznane niektórym odbiorcom. Ich twórczość była prawdziwym odzwierciedleniem ulicznej rzeczywistości, a ich styl stał się symbolem niezależności i buntu.
Z kolei JWP to kolejne pokolenie, które pozostało wierne pierwotnym wartościom hip-hopu, ale jednocześnie wykazało się lojalnością wobec tradycji tego gatunku. To oni podtrzymali uliczny charakter rapu, dbając o jego autentyczność i nieustannie budując swoją pozycję w środowisku, zyskując szacunek i trwałą „akceptację ulicy”. Dzięki nim polski hip-hop zyskał nie tylko nowych fanów, ale także ugruntowaną pozycję w muzycznej świadomości kraju.
Wreszcie, SBM Label to symbol nowoczesności i sukcesu komercyjnego. Wprowadził zupełnie nowe podejście do rapu, zarówno w kwestii produkcji muzycznej, jak i marketingowej. To dzięki nim rap w Polsce stał się czymś, co nie tylko zyskuje popularność, ale także odnosi sukcesy na szeroką skalę. Przełomowe działania SBM Label sprawiły, że hip-hop zyskał zupełnie nowy wymiar, a ich innowacyjne podejście do promocji artystów i tworzenia muzyki znacząco wpłynęło na rozwój całej sceny.
Każdy z tych kolektywów wniósł coś istotnego do historii polskiego rapu, a ich działania wciąż inspirują kolejne pokolenia artystów i fanów. Hip-hop w Polsce przeszedł długą drogę. To, co zaczęło się jako bunt młodzieży z ulic, przekształciło się w jedną z najbardziej wpływowych form muzycznych. Choć historia polskiego rapu jest już bogata, to wciąż się pisze, a przyszłość tego gatunku jest pełna niespodzianek. Być może już niebawem będziemy mogli dopisać do listy kluczowych kolektywów nowe głosy z polskiej sceny rapowej.
