„Tajemna Historia” Donny Tartt, czyli aby żyć wiecznie [recenzja]

Ile czasu potrzeba na napisanie bestsellera? Najpopularniejszy polski autor w latach 2019-2022, Remigiusz Mróz, jest znany z dużej częstotliwości wydawania książek, które natychmiast stają się hitami. Z drugiej strony inni pisarze poświęcają lata ciężkiej pracy, doskonaląc swoje dzieło, testując przy tym cierpliwość fanów. Jedną z nich jest Donna Tartt, która każe czekać na każdą kolejną powieść średnio 10 lat.

Mroczna strona człowieka

Tajemna Historia to debiutancka powieść amerykańskiej pisarki, Donny Tartt, nagrodzonej w 2014 roku nagrodą Pulitzera za Szczygła. Porusza motywy ludzkiej moralności, kary, odkupienia oraz śmierci, owinięte światem sztuki. Elementy intrygi i tajemnicy sprawiają, że ich niechybne odkrycie pochłania czytelnika w całości.

Akcja powieści skupia się na pięcioosobowej grupie wyjątkowo utalentowanych studentów starożytnej greki z uczelni w Nowej Anglii. Czuwa nad nią ekscentryczny profesor, Julian Morrow. Głównym bohaterem, jak i narratorem Tajemnej Historii, jest Richard Papen, młodzieniec wywodzący się z mało zamożnej rodziny z okolic Kalifornii. Niezadowolony z dotychczasowego życia w toksycznym domu, pokłada wszelkie nadzieje w dostaniu się do Hampden College. Nowemu studentowi, po wielu trudach, udaje się dołączyć na zajęcia Morrowa. Poznaje tam nowych przyjaciół: budzącego podziw oraz przykład do naśladowania Henrego Wintera, miłych i empatycznych bliźniaków – Charlesa i Camillę Macaulay, oraz eleganckiego Francisa Abernathy’ego. Wśród nich znajduje się także Bunny Concoran, towarzyska, ekstrawagancka i pełna energii postać, odgrywająca kluczową rolę w tej Historii. Życie Richarda pochłania i intryguje grupa odstająca od reszty studentów. Richard analizuje ich ruchy, mimikę i słowa, spędzając z nimi każdą wolną chwilę, nieświadomy tego, co czeka go w przyszłości.

Co kryje Tajemna Historia?

Jednym z najsilniejszych aspektów Tajemnej Historii jest niezwykłe wyczucie atmosfery. Tartt wprowadza czytelnika w świat odizolowanej uczelni, nasączonej niepowtarzalną, melancholijną aurą i intelektualnym snobizmem. Ponadto, uczelnia ta głęboko zanurza się w klasykę literatury starogreckiej, sztukę i filozofię tamtych czasów. Jej opisy architektury, krajobrazu i klimatu wzbudzają uczucia niepokoju oraz tajemniczości, które doskonale korespondują ze złożoną, rozbudowaną fabułą. Czytelnik wnika w mroczne zakamarki ludzkiej psychiki, stając przed pytaniem o granice moralności, zastanawiając się, jak daleko bohaterowie są gotowi się posunąć, aby osiągnąć swój wymarzony cel. Tym celem są bachanalia – obrzędy pełne dzikości, wolności, niepowtarzalnego uczucia szczęścia oraz jedności z naturą i światem. Postacie mają wyjątkowo dobrze rozwinięte i pełne sprzeczności charaktery, co czyni je realistycznymi i trudnymi do przewidzenia. Narrator wprowadza nas w swoje moralne rozterki i refleksje, budząc przywiązanie czytelników. Grupa studentów, choć pełna kontrastów, stanowi fascynujące studium ludzkich słabości i obsesji.

Tytułowa tajemnica powieści polega na stopniowym odkrywaniu prawdziwych oblicz wszystkich bohaterów. Ujawniają się one w toku fabuły, aż do szokującego i pełnego smutku oraz melancholii zakończenia. Tajemna Historia po trzecim przeczytaniu jeszcze bardziej mnie oczarowała. Książka, która należała już do moich ulubionych, dostarczyła mi jeszcze większych emocji i odkryć. Każde kolejne przeczytanie pozwoliło mi dostrzec nowe detale, które uzupełniają niezwykle dobrze skonstruowaną fabułę.

Tajemnicza jak jej książki

Można by pomyśleć, że każdy autor książek prowadzi życie prawdziwego outsidera. Całymi dniami spędza czas samotnie w domu, gapiąc się w ekran i czekając na natchnienie. Poniekąd jest tak z Donną Tartt, która, jak sama twierdzi, ceni sobie samotność i spokój. Dlatego dziennikarze pod jej nazwiskiem wymieniają przymiotniki takie jak nieuchwytna, nieprzystępna, nieodgadniona i tajemnicza. Od 2002 roku, kiedy ukazała się jej powieść Mały przyjaciel, aż do momentu wydania Szczygła w 2013 roku, pisarka nie udzieliła ani jednego wywiadu, nie rozmawiała z dziennikarzami i nie wzięła udziału w żadnym spotkaniu autorskim z czytelnikami.