Kopalnia Soli w Wieliczce to jedno z najstarszych przedsiębiorstw w Europie. Jej historia sięga XIII wieku, kiedy to po raz pierwszy rozpoczęto wydobycie soli kamiennej. Przez stulecia kopalnia była źródłem bogactwa dla polskich królów i stanowiła istotny element gospodarki. Sól, zwana „białym złotem”, była wówczas jednym z najcenniejszych surowców, a Wieliczka stała się kluczowym punktem na mapie handlowej Europy.
Obecnie Kopalnia Soli w Wieliczce jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc w Polsce i wciąż funkcjonującym zakładem górniczym. W trosce o zachowanie jej historycznych skarbów prowadzone są intensywne prace mające na celu ich zabezpieczenie. Dzięki swojemu niezwykłemu dziedzictwu kulturowemu i bogactwu przyrody nieożywionej, podziemna Wieliczka jest unikalnym zabytkiem o międzynarodowym znaczeniu.
Historia i rozwój kopalni
Historia Kopalni Soli w Wieliczce sięga średniowiecza, kiedy to w XIII wieku odkryto tam złoża soli kamiennej. Pierwsze wzmianki o eksploatacji soli pochodzą z 1248 roku, jednak już wcześniej, w czasach prehistorycznych, na terenie dzisiejszej Wieliczki pozyskiwano sól z naturalnych źródeł solanki.
W XIV wieku, za czasów panowania Kazimierza Wielkiego, kopalnia w Wieliczce była jednym z kluczowych elementów gospodarki Królestwa Polskiego. Dochody z wydobycia soli stanowiły istotną część dochodów skarbu królewskiego. W tym okresie kopalnia była również zarządzana przez Żupy Krakowskie, instytucję odpowiedzialną za eksploatację soli w całej Małopolsce. W 1368 roku Kazimierz Wielki wydał statut żup krakowskich, regulujący organizację pracy i podział dochodów z kopalni.
W XV i XVI wieku, kopalnia przeżywała okres największego rozkwitu. Zwiększone zapotrzebowanie na sól, wynikające z rozwoju handlu i urbanizacji, spowodowało intensyfikację wydobycia. W tym okresie powstały pierwsze kaplice i komory solne, które stały się później symbolem kopalni. Równocześnie rozwijała się infrastruktura kopalni, w tym systemy wentylacyjne i odwadniające, które zapewniały bezpieczne warunki pracy w podziemiach.
W XIX wieku, pod panowaniem austriackim, kopalnia przeszła szereg modernizacji, które dostosowały ją do nowych wymagań przemysłowych. Wprowadzono nowoczesne maszyny parowe, które znacznie usprawniły proces wydobycia i transportu soli. Zmodernizowano również system wentylacyjny oraz zabezpieczenia przeciwpożarowe, co przyczyniło się do poprawy bezpieczeństwa pracy.
Turyści w kopalni
Obecnie Kopalnia Soli w Wieliczce to jedno z najważniejszych miejsc na mapie turystycznej Polski. Rocznie odwiedza ją ponad milion turystów z całego świata, którzy podziwiają niezwykłe podziemne kaplice, komory i rzeźby solne.
W 1978 roku wielicka kopalnia została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, co było symbolicznym uznaniem jej historycznego i kulturowego znaczenia. Od tego momentu główny nacisk położono na ochronę i konserwację zabytkowych podziemi oraz rozwój turystyki.
Możliwości zwiedzania
Trasa turystyczna, licząca blisko 3 km, umożliwia zobaczenie około 20 podziemnych wyrobisk. W czasie zwiedzania, odwiedzający przechodzą przez 3 poziomy kopalni, zaczynając wędrówkę 64 m pod ziemią, a kończąc na 135 m.
Trasa górnicza to opcja dla tych, którzy chcą poczuć się jak prawdziwi górnicy. Uczestnicy, wyposażeni w specjalne kombinezony, hełmy i lampy, pod okiem przewodnika mogą zwiedzać mniej dostępne zakamarki kopalni, wykonując przy tym zadania podobne do tych, które wykonywali górnicy.
