Kuchnia chińska to jedna z najstarszych i najbardziej zróżnicowanych tradycji kulinarnych świata. Łączy w sobie bogactwo smaków, dbałość o teksturę i aromat oraz głęboko zakorzenione zasady kulturowe. Poznaj historię, składniki, zwyczaje i najsłynniejsze potrawy tej niezwykłej kuchni.
Charakterystyka kuchni chińskiej
Jako że Chiny to kraj sporej wielkości, to istnieje wiele odmian kuchni chińskiej, a przepisy różnią się sposobem przyrządzania, jak i używanymi do nich składnikami. Można ją podzielić na osiem przewodzących kuchni regionalnych. Każda z nich ma swoje unikalne smaki i aromaty. Chińczycy kierują się czterema głównymi zasadami odnośnie gotowania. Są to tekstura, smak, kolor i aromat. Jako, że obywatele Chin w większości nie tolerują laktozy, to ich przepisy nie są bogate w produkty mleczne. Chińczycy jedzą ciasta tylko na specjalne okazje, a jako deser na co dzień służą im regionalne owoce.
Historia chińskiej kuchni
Na rozwój kuchni chińskiej wpłynęły takie czynniki, jak położenie geograficzne, kultura i wydarzenia historyczne. Okres dynastii Tang i Song uznawany jest za czas rozkwitu kulinarnej kreatywności, gdyż pojawiły się wtedy pierwsze książki kucharskie i opisy bankietów. Szczególnie istotny wpływ na rozwój sztuki kulinarnej miały też Jedwabny Szlak i handel morski, dzięki którym do Chin docierały przyprawy i nowe składniki z Indii, Bliskiego Wschodu czy Azji Południowo-Wschodniej. Tworzenie rozmaitych, innowacyjnych potraw zyskało na popularności szczególnie w czasie dynastii Ming i Qing. Kucharze, którzy gotowali potrawy dla cesarzy eksperymentowali ze składnikami i sposobem podawania posiłków. Natomiast w XX wieku, gdy w Chinach dostęp do żywności stał się utrudniony, to dużą część potraw uproszczono i dostosowano do panujących warunków.
Składniki
Bazę przypraw w kuchni chińskiej stanowi czosnek, imbir i mieszanka pięciu przypraw, którymi są anyż, cynamon, goździki, pieprz syczuański i nasiona kopru włoskiego. Często w potrawach pojawia się także olej sezamowy. Można zauważyć, że nierzadko używane są również sos sojowy, ocet ryżowy, wino ryżowe i pasta ze sfermentowanej fasoli. Używa się ich głównie w niewielkich ilościach – zazwyczaj w celu stworzenia dipu, który dodaje posiłkom intensywności i bogaty smak. Jednym z najczęściej spotykanych składników jest wieprzowina, która jest częstym bywalcem wielu potraw. Co więcej, w kuchni chińskiej często spotyka się produkty, które przede wszystkim gwarantują interesującą fakturę. Płetwy rekina, czy kacze łapki z pewnością zapewniają ciekawe doznania teksturowe.
Etykieta przy stole
Równie ważnym elementem kuchni chińskiej jest etykieta przy stole. Bardzo istotną zasadą w kulturze Chin jest to, jakie miejsce zajmuje każda z osób podczas spożywania posiłku. Gość, który jest najważniejszy, bądź najstarszy, zajmuje miejsce, przy którym może widzieć wyjście. Natomiast gospodarz zazwyczaj siedzi naprzeciwko niego. Pomaga to podkreślić hierarchię osób na spotkaniu. Oprócz tego, ważnym jest odpowiednie używanie pałeczek. Należy unikać wbijania ich pionowo w posiłek, gdyż taka pozycja pałeczek przypomina kadzidełka na pogrzebie i może zwiastować pecha. Dodatkowo uderzanie nimi w miski bądź talerze uznawane jest za niekulturalne i może kojarzyć się z żebraniem. Powinniśmy również unikać wskazywania nimi na inne osoby, ponieważ jest to niegrzeczne. Przed rozpoczęciem posiłku ważnym jest poczekanie, aby najpierw potrawy nałożyły sobie osoby najstarsze. Dopiero po tym śmiało możemy się częstować. Do przenoszenia posiłków na własny talerz powinniśmy używać specjalnie do tego przeznaczonych sztućców. Dobrym pomysłem także będzie nakładanie jedzenia innym osobom. Okazujemy w ten sposób troskliwość i szacunek. W miarę możliwości powinniśmy dokańczać posiłek i nie pozostawiać resztek. W przeciwnym razie możemy sugerować marnotrawstwo i brak szacunku dla gospodarza, który przygotował potrawy. Co ciekawe, nie musimy się krępować i unikać siorbania, ponieważ w przeciwieństwie do kultur zachodnich jest to akceptowalne.
Najpopularniejsze chińskie potrawy
Mapo Tofu
Tłumaczenie Mapo Tofu na język polski, dosłownie oznacza “tofu od pomarszczonej babci”. Nazwa ta nawiązuje do wyglądu kobiety, która tę potrawę stworzyła. Danie to składa się z tofu z dodatkiem pikantnego sosu i mielonego mięsa. Potrawa wywodzi się z prowincji Syczuan, znanej z ostrej i aromatycznej kuchni. Mapo Tofu łączy delikatną konsystencję tofu z intensywnym smakiem przypraw, w tym charakterystycznym dla regionu pieprzem syczuańskim, który powoduje lekkie drętwienie języka. Mimo swojej prostoty, Mapo Tofu stało się jednym z najbardziej rozpoznawalnych dań chińskiej kuchni na świecie i często występuje w zmodernizowanej wersji również w kuchni wegetariańskiej.
Kaczka po pekińsku
Danie to niegdyś serwowane było cesarzom. Nic dziwnego, gdyż przygotowanie go zajmuje dużo czasu, a na serwowanie składa się cały rytuał. Najpierw podaje się chrupiącą skórkę, a następnie mięso i dodatki, które zawija się w naleśnik. Przygotowanie zaczyna się od wpompowania powietrza między skórę a mięso, aby skórka stała się wyjątkowo chrupiąca. Następnie kaczkę parzy się wrzątkiem, glazuruje syropem i suszy przez kilkanaście godzin, zanim trafi do pieca opalanego drewnem. Do dziś kaczka po pekińsku pozostaje kulinarną ikoną Pekinu.
Makaron Dan Dan
Makaron Dan Dan niegdyś słynął z tego, że serwowany był głównie na ulicach Chin. Danie to składa się z chińskiego makaronu, ostrego sosu, warzyw i posypki ze smażonego, mielonego mięsa. Nazwa “Dan Dan” odnosi się do drewnianego nosidła, którym uliczni sprzedawcy przenosili składniki potrawy w prowincji Syczuan. To właśnie tam danie to ma swoje korzenie, a jego ostry i intensywny smak jest typowy dla syczuańskiej kuchni. Obok klasycznej wersji z mieloną wieprzowiną, spotkać można również warianty wegetariańskie z tofu lub grzybami. Mimo swoich ulicznych korzeni, dziś makaron Dan Dan serwuje się także w wykwintnych restauracjach.
Pierożki Dim Sum
Pierożki te przygotowywane są na parze w specjalnych bambusowych koszyczkach. Na ich nadzienie składają się owoce morza, wieprzowina, baranina, grzyby shitake, warzywa i ryż. Dim sum wywodzi się z południowych Chin, a szczególnie z regionu Kanton. Tradycyjnie podawane są podczas porannej lub popołudniowej herbaty. Wspólne jedzenie Dim Sum sprzyja spotkaniom towarzyskim i rodzinnym, gdyż jest to nie tylko posiłek, ale również ważny element chińskiej kultury kulinarnej.
Hot Pot
Danie to składa się z wielu talerzyków, które zawierają surowe mięso, grzyby, warzywa i makarony. Następnie składniki te gotuje się w dużym garnku bulionu. Hot Pot pochodzi z północnych Chin, ale zyskał ogromną popularność w całym kraju, przyjmując różne lokalne odmiany. Jest to nie tylko posiłek, ale także forma wspólnego spędzania czasu – każdy samodzielnie gotuje swoje składniki w garnku umieszczonym na środku stołu, co sprzyja rozmowom i integracji. To danie jest szczególnie popularne podczas zimy oraz rodzinnych spotkań.
Fuqi Feipian
Gotowana wołowina, i podroby wołowe podawane są z dodatkiem oleju chili, pieprzem syczuańskim, czarnym octem i olejem sezamowym. Interesującej tekstury dodają mu drobno posiekane orzeszki ziemne i szalotka. Danie to wywodzi się z prowincji Syczuan i charakteryzuje się intensywnym, pikantnym smakiem oraz drętwieniem języka wywoływanym przez pieprz syczuański. Jest ono podawane na zimno jako przystawka, a dzięki kontrastowi między miękkością mięsa, chrupkością orzeszków i świeżością szalotki, uznawane jest za jedno z klasycznych dań syczuańskiej kuchni ulicznej.
