Pełnometrażowy film anime Księżniczka Mononoke, wyreżyserowany przez Hayao Miyazakiego, który miał premierę 12 lipca 1997 roku, przenosi widza w okres Muromachi i stawia pytania o relacje między człowiekiem a przyrodą.
Jak przedstawiony został konflikt pomiędzy rozwijającą się cywilizacją a siłami natury? Czy możliwe jest życie w świecie pełnym duchów lasu i przemysłu? Film opowiada historię młodego księcia Ashitaka, który zmaga się z klątwą i próbuje odnaleźć swoje miejsce między dwoma skrajnymi światami. Wkracza do żelaznego miasta, gdzie ludzie pozyskują surowce kosztem lasu, podczas gdy bóstwa natury stawiają opór.
Produkcja i podstawowe dane filmu
Księżniczka Mononoke to produkcja japońska, z oryginalnym językiem japońskim. Reżyserem oraz autorem scenariusza jest Hayao Miyazaki. Film trwa 134 minuty. Premiery odbyły się w Japonii 12 lipca 1997 roku, a także w Polsce 8 września 2000 roku.
Fabuła
Akcja rozgrywa się w epoce Muromachi w lata 1336–1537 na terenie Japonii. Bóg-dzik Nago rzuca klątwę na młodego przedstawiciela ludu Emishi – księcia Ashitakę. Wyrusza do zachodnich stron, by odkryć przyczynę przemiany Nago w demona i szukać sposobu na zdjęcie przekleństwa. W trakcie tej podróży dociera do żelaznego miasta kierowanego przez panią Eboshi, które pozyskuje rudy żelaza kosztem lasu, co prowadzi do konfliktu z duchami oraz zwierzętami.
Motywy oraz tematyka filmu
Film porusza problem relacji człowieka z naturą, ukazując zarówno ekspansywną działalność ludzi, jak i siłę duchów lasu. Dzieło pokazuje obie strony konfliktu: ludzi wycinających lasy oraz wydobywających żelazo, a także bóstwa lasu i zwierzęta broniące swojego świata. Główna postać Ashitaka stara się znaleźć pośrednią drogę i zaprowadzić pokój między skłóconymi stronami — nie opowiada się jednoznacznie po którejkolwiek. Film krytykuje myślenie czarno-białe, pokazując, że zarówno ludzie, jak i duchy popełniają błędy i że wyłącznie przemoc nie rozwiązuje problemu.
Odbiór, znaczenie i dystrybucja
Księżniczka Mononoke jest uznawana za jedno z najbardziej rozpoznawalnych dzieł Studia Ghibli obok Spirited Away oraz Mój sąsiad Totoro. Film odniósł duży sukces w Japonii i pomógł umocnić pozycję Hayao Miyazakiego jako najpopularniejszego twórcy anime. W wersji amerykańskiej głosów aktorów użyczyli m.in. Gillian Anderson, Claire Danes, a także Billy Bob Thornton, a angielski tekst przygotował Neil Gaiman. W Polsce film początkowo trafił do kin z angielskim dubbingiem i polskimi napisami, a edycja DVD pomijała japońską ścieżkę dźwiękową.
Księżniczka Mononoke przedstawia dramatyczny i symboliczny obraz konfliktu między naturą a cywilizacją, osadzony w realiach historycznych Japonii. Film pozostaje znaczącym dziełem anime, które wykracza poza rozrywkę, dotykając głębokich oraz uniwersalnych tematów.
